ઇફકો નેનો ડીએપી એ તમામ પાકો માટે ઉપલબ્ધ નાઇટ્રોજન (N) અને ફોસ્ફરસ (P2O5) નો કાર્યક્ષમ સ્ત્રોત છે અને તૈયાર - ઊભા પાકમાં નાઇટ્રોજન અને ફોસ્ફરસની ઉણપને સુધારવામાં મદદ કરે છે. નેનો DAP ફોર્મ્યુલેશનમાં નાઇટ્રોજન (8.0% N w/v) અને ફોસ્ફરસ (16.0 % P2O5 w/v) હોય છે. સપાટીના ક્ષેત્રફળથી કદની દ્રષ્ટિએ નેનો ડીએપી (પ્રવાહી)) નો ફાયદો છે કારણ કે તેના કણોનું કદ 100 નેનોમીટર (nm) કરતાં પણ નાનું છે. આ અનન્ય ગુણધર્મ તેને બીજની સપાટીની અંદર અથવા સ્ટોમાટા અને છોડના અન્ય છિદ્રો દ્વારા સરળતાથી છોડમાં પ્રવેશવામાં સક્ષમ બનાવે છે. નેનો ડીએપીમાં નાઈટ્રોજન અને ફોસ્ફરસના નેનો ક્લસ્ટરો બાયો-પોલિમર્સ અને અન્ય એક્સિપિયન્ટ્સ સાથે કાર્યરત છે. છોડની પ્રણાલીની અંદર નેનો ડીએપીની વધુ સારી રીતે ફેલાવવાની ક્ષમતા અને પ્રણાલી સાથે તાદત્મ્ય હોવાથી બીજની ગુણવત્તા, હરિતદ્રવ્યમાં વધારો થવા સાથે, પ્રકાશસંશ્લેષણ કાર્યક્ષમતા, સારી ગુણવત્તા અને પાકની ઉપજમાં વધારો થાય છે. વધુ વાંચો +
નેનો ડીએપી (પ્રવાહી) એ 2જી માર્ચ 2023 ના રોજ FCO (1985) હેઠળ સૂચિત અને ભારત સરકાર દ્વારા માન્યતા-પ્રાપ્ત નવીન નેનો ખાતર છે. નેનો ડીએપી (લિક્વિડ) એ સ્વદેશી અને બિન-સબસિડીયુક્ત ખાતર છે. તેને કારણે ખેતરની શ્રેષ્ઠ પરિસ્થિતિઓમાં પોષક તત્ત્વોના ઉપયોગની કાર્યક્ષમતા 90 ટકાથી વધુ પ્રાપ્ત થાય છે.
નેનો ડીએપી લિક્વિડનો ઉપયોગ સીડ પ્રાઈમર (બીજ રક્ષક), ગ્રોથ એન્હાન્સર (વૃદ્ધિ વર્ધક) અને યીલ્ડ બૂસ્ટર (ઉપજ વધારનાર) તરીકે કરી શકાય છે.
જ્યારે નેનો ડીએપી લિક્વિડનો ઉપયોગ બીજ લેપન/મૂળની માવજત થકી કરવામાં આવે છે, ત્યારે બાયોપોલિમર અને સર્ફેક્ટન્ટ બીજ/મૂળની અંદર નાઈટ્રોજન અને ફોસ્ફેટ સ્વરૂપોના પ્રવેશને સક્રિય અને સુવિધા આપે છે. જેના કારણે પાક ઝડપથી વિકસે છે.
જ્યારે પાંદડા પર નેનો ડીએપી છાંટવામાં આવે છે, ત્યારે નેનો ડીએપીમાંનું ફોસ્ફરસ પાંદડા પર ફેલાઇને અભેદ્ય સ્તર બનાવે છે અને પેશી પટલ દ્વારા છોડની આસપાસ ફેલાય છે.
જ્યારે એમાઈડ સ્વરૂપમાં નાઈટ્રોજન સ્ટૉમાટા પ્રદેશમાં પહોંચ્યા પછી યુરેસ એન્ઝાઇમ દ્વારા સક્રિય થાય છે અને એમોનિયા અને નાઈટ્રેટમાં રૂપાંતરિત થાય છે જે પ્રોટીન સંશ્લેષણ થાય છે અને છોડની પ્રણાલીમાં નાઇત્ય્રોજન ઉપલબ્ધ થાય છે.
જ્યારે નેનો ડીએપી લિક્વિડનો ઉપયોગ બીજ લેપન/મૂળની માવજત થકી કરવામાં આવે છે, ત્યારે બાયોપોલિમર અને સર્ફેક્ટન્ટ બીજ/મૂળની અંદર નાઈટ્રોજન અને ફોસ્ફેટ સ્વરૂપોના પ્રવેશને સક્રિય અને સુવિધા આપે છે. જેના કારણે પાક ઝડપથી વિકસે છે.
જ્યારે પાંદડા પર નેનો ડીએપી છાંટવામાં આવે છે, ત્યારે નેનો ડીએપીમાંનું ફોસ્ફરસ પાંદડા પર ફેલાઇને અભેદ્ય સ્તર બનાવે છે અને પેશી પટલ દ્વારા છોડની આસપાસ ફેલાય છે.
જ્યારે એમાઈડ સ્વરૂપમાં નાઈટ્રોજન સ્ટૉમાટા પ્રદેશમાં પહોંચ્યા પછી યુરેસ એન્ઝાઇમ દ્વારા સક્રિય થાય છે અને એમોનિયા અને નાઈટ્રેટમાં રૂપાંતરિત થાય છે જે પ્રોટીન સંશ્લેષણ થાય છે અને છોડની પ્રણાલીમાં નાઇત્ય્રોજન ઉપલબ્ધ થાય છે.
IFFCO નેનો DAP ભારત સરકારના બાયોટેકનોલોજી વિભાગ દ્વારા OECD પરીક્ષણ માર્ગદર્શિકા (TGs) અને નેનો એગ્રી-ઇનપુટ્સ (NAIPs) અને ખાદ્ય ઉત્પાદનોના પરીક્ષણ માટેની માર્ગદર્શિકા સાથે સુમેળમાં છે. સ્વતંત્ર રીતે, નેનો ડીએપીનું પરીક્ષણ અને એનએબીએલ-માન્યતા પ્રાપ્ત અને જીએલપી પ્રમાણિત પ્રયોગશાળાઓ દ્વારા જૈવ-અસરકારકતા, જૈવ સલામતી-ટોક્સિસિટી અને પર્યાવરણ અનુરૂપતા સાથે પ્રમાણિત કરવામાં આવ્યું છે. IFFCO નેનો ફર્ટિલાઇઝર્સ નેનો ટેક્નોલોજી અથવા નેનો સ્કેલ એગ્રી-ઇનપુટ્સ સંબંધિત તમામ વર્તમાન રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય માર્ગદર્શિકાને પૂર્ણ કરે છે. FCO 1985 ના શેડ્યૂલ VII માં નેનો DAP જેવા નેનો-ખાતરોના સમાવેશ સાથે, તેનું ઉત્પાદન IFFCO દ્વારા હાથ ધરવામાં આવ્યું છે જેથી ખેડૂતો આખરે નેનો ટેકનોલોજીના વરદાનનો લાભ મેળવી શકે. નેનો ખાતરોને કારણે ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ અને ‘આત્મનિર્ભર કૃષિ’ની દ્રષ્ટિએ આત્મનિર્ભરતાની દિશામાં એક પગલું હશે.
