IFFCO (इफको) नॅनो DAP (डीएपी) सर्व पिकांसाठी उपलब्ध नायट्रोजन (N) आणि फॉस्फरस (P2O5) चा एक कार्यक्षम स्त्रोत आहे आणि उभ्या पिकांमध्ये नायट्रोजन आणि फॉस्फरसची कमतरता दूर करण्यात मदत करते. नॅनो DAP (डीएपी) फॉर्म्युलेशनमध्ये नायट्रोजन (8.0% N w/v) आणि फॉस्फरस (16.0 % P2O5 w/v) समाविष्ट आहे. नॅनो DAP (डीएपी) (लिक्विड) चा पृष्ठभागाच्या क्षेत्रफळ ते आकारमानाच्या दृष्टीने फायदेशीर आहे कारण त्याचा कणाचा आकार 100 नॅनोमीटर पेक्षा कमी आहे. या अद्वितीय गुणधर्मामुळे ते बियांच्या पृष्ठभागाच्या आत किंवा रंध्र आणि इतर वनस्पतींच्या रिक्तिकां द्वारे सहजपणे प्रवेश करण्यास सक्षम करते . नॅनो DAP (डीएपी) मधील नायट्रोजन आणि फॉस्फरसचे नॅनो संयोग बायो-पॉलिमर आणि इतर एक्सिपियंट्ससह कार्य करतात. नॅनो DAP (डीएपी)ची चांगली पसरण्याची क्षमता आणि वनस्पती प्रणालीमध्ये एकत्र केल्याने बियाणे अधिक जोम, अधिक क्लोरोफिल, प्रकाशसंश्लेषण कार्यक्षमता, चांगली गुणवत्ता आणि पीक उत्पादनात वाढ होते. अधिक वाचा +
नॅनो DAP (डीएपी) (लिक्विड) हे एक नवीन नॅनो खत आहे जे FCO (एफसीओ) (1985), भारत सरकार अंतर्गत 2 मार्च 2023 रोजी अधिसूचित आहे. नॅनो DAP (डीएपी) (लिक्विड) हे स्वदेशी आणि विनाअनुदानित खत आहे. इष्टतम फील्ड परिस्थितीत पोषक वापर कार्यक्षमता 90% पेक्षा जास्त आहे.
नॅनो DAP (डीएपी) लिक्विड बियाणे प्राइमर, वाढ करणारा आणि उत्पन्न वाढवणारा म्हणून वापरला जाऊ शकतो.
बियाणे कोटिंग/मुळ उपचाराद्वारे लागू केल्यावर बायोपॉलिमर आणि पृष्ठक्रियाकारी सक्रिय होतात आणि बिया/मुळांच्या आत नायट्रोजन आणि फॉस्फेटच्या प्रवेशास सुलभ करतात. यामुळे पीकाची वाढ लवकर सुरू होते.
पानांवर फवारणी केल्यावर, नॅनो DAP (डीएपी) मधील फॉस्फरस सहजपणे वाहून नेले जाते आणि रसवाहिन्यांद्वारे झाडाभोवती पुन्हा पसरवले जाते.
तर रंध्र भागात पोहोचल्यानंतर नायट्रोजनचे अमाइड स्वरूप युरिएज एंझाइमद्वारे सक्रिय होते आणि पुढे अमोनिया आणि नायट्रेटमध्ये रूपांतरित होते आणि परिणामी प्रथिने संश्लेषण आणि वनस्पती प्रणालीमध्ये उपलब्ध होते.
बियाणे कोटिंग/मुळ उपचाराद्वारे लागू केल्यावर बायोपॉलिमर आणि पृष्ठक्रियाकारी सक्रिय होतात आणि बिया/मुळांच्या आत नायट्रोजन आणि फॉस्फेटच्या प्रवेशास सुलभ करतात. यामुळे पीकाची वाढ लवकर सुरू होते.
पानांवर फवारणी केल्यावर, नॅनो DAP (डीएपी) मधील फॉस्फरस सहजपणे वाहून नेले जाते आणि रसवाहिन्यांद्वारे झाडाभोवती पुन्हा पसरवले जाते.
तर रंध्र भागात पोहोचल्यानंतर नायट्रोजनचे अमाइड स्वरूप युरिएज एंझाइमद्वारे सक्रिय होते आणि पुढे अमोनिया आणि नायट्रेटमध्ये रूपांतरित होते आणि परिणामी प्रथिने संश्लेषण आणि वनस्पती प्रणालीमध्ये उपलब्ध होते.
IFFCO नॅनो डीएपी हे OECD चाचणी मार्गदर्शक तत्त्वे (TGs) आणि भारत सरकारच्या जैवतंत्रज्ञान विभागाच्या नॅनो अॅग्री-इनपुट्स (NAIPs) आणि खाद्य उत्पादनांच्या चाचणीसाठी मार्गदर्शक तत्त्वांशी समक्रमित आहे. स्वतंत्रपणे, NABL-मान्यताप्राप्त आणि GLP प्रमाणित प्रयोगशाळांद्वारे नॅनो डीएपीची जैव-कार्यक्षमता, जैवसुरक्षा-विषाक्तता आणि पर्यावरण अनुकूलतेसह चाचणी आणि प्रमाणित करण्यात आली आहे. IFFCO नॅनो फर्टिलायझर्स नॅनो टेक्नॉलॉजी किंवा नॅनो स्केल ऍग्री-इनपुटशी संबंधित सर्व वर्तमान राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय मार्गदर्शक तत्त्वे पूर्ण करतात. FCO 1985 च्या शेड्यूल VII मध्ये नॅनो डीएपी सारख्या नॅनो-खतांचा समावेश करून, त्याचे उत्पादन इफकोने हाती घेतले आहे जेणेकरून शेतकऱ्यांना नॅनो तंत्रज्ञानाच्या वरदानाचा लाभ घेता येईल. नॅनो खतांमुळे ‘आत्मनिर्भर भारत’ आणि ‘आत्मनिर्भर कृषी’ च्या दृष्टीने स्वावलंबनाच्या दिशेने टाकलेले हे पाऊल ठरेल.
